„Produkcja filmu dla początkujących”
Każdy, kto zaczyna przygodę z filmem raczej nie rozpoczyna jej od produkcji hollywodzkiego ekranowego hitu. Można pokusić się nawet o stwierdzenie, że nie startuje od planu zdjęciowego z udziałem 10 osób. Nietrudno sobie wyobrazić, iż zaplanowanie większej produkcji to proces trudny i złożony. Nie można się tego nauczyć z dnia na dzień. Warto zatem ćwiczyć na mniejszych produkcjach, tym samym, kiedy przyjdzie do czegoś większego, będziemy dobrze przygotowani. Chcielibyśmy przybliżyć Wam to jak najlepiej na przykładzie. W naszym przypadku będzie to spot charytatywny dla fundacji koronazglowy.pl, który został stworzony na bazie serialu “La casa de papel“.
Zaczynajmy! (czyli słowo wstępu i podstawy podstaw)
Produkcję filmu musimy podzielić na kilka etapów. Nie będziemy analizować kontaktu z klientem i dla uproszczenia zaczniemy od momentu, w którym klient skontaktował się z nami i zostały ustalone najważniejsze rzeczy. Mamy więc termin emisji naszego filmu, budżet i pomysł, możemy więc działać 😉
W tym przypadku nie musimy się martwić o scenariusz ponieważ klient z góry wiedział czego chce. „Chcemy stworzyć spot charytatywny dla naszej fundacji na bazie „Domu z papieru”. Zamienimy pieniądze na maseczki i odtworzymy wskazany fragment”.
Obejrzyjmy więc to, czego oczekuje od nas klient
Tak więc wiemy co jest do zrobienia i należałoby teraz skompletować ekipę. Dodatkowo określić podział ról zarówno w procesie preprodukcyjnym, zdjęciowym jak i postprodukcyjnym. Dlaczego tak ważne jest aby to zrobić? Gdy nie jest to duży plan zdjęciowy często zdarza się, że funkcje na planie są dublowane. Jeżeli nie określimy ich szczegółowo to później trzy osoby będą zajmować się rozwijaniem okablowania, żadna zaś nie zadba o to, aby przygotować stanowisko reżyserskie. To wszystko opóźnia pracę a jak wiemy każda minuta jest na wagę złota!
Ogólne zasady dotyczące podziału zadań na planie określone są np. tutaj. Mimo, że jest tego sporo, warto się z tym zaznajomić.
W naszym przypadku w ekipie realizacyjnej określone były następujące funkcje (niektóre z nich były dublowane co zobaczycie na planie pracy a tych, których nie ma w rozpisce w naszym przypadku nie potrzebowaliśmy ale każdy plan jest inny i należy prześledzić podział ról 10 razy zanim ostatecznie zadeklaruje się kształt ekipy!):
- producent – krótko mówiąc osoba która daje pieniądze na film, szef wszystkich szefów
- kierownik produkcji – prawa ręka producenta a w praktyce osoba, która kieruje działaniami na wszystkich etapach produkcji i przede wszystkim odpowiada za dokumenty, umowy, prawa do wizerunku
- reżyser – dba o spójną i klarowną wizję całości filmu, artystyczna odpowiedzialność spoczywa na nim
- II reżyser/asystent reżysera – kieruje działaniami drugiego planu czyli epizodyści/statyści
- scenarzysta (należało zmienić tekst oryginału, aby pasował do pomysłu dostarczonego przez klienta)
- kierownik planu – prawa ręka kierownika produkcji, która w okresie zdjęciowym kieruje działaniami ekipy realizacyjnej. Jeśli nie wiesz gdzie „to” położyć, skąd wziąć wodę lub gdzie zaparkować to biegniesz do niego
- autor zdjęć – kieruje działaniami pionu zdjęciowego, decyduje o ustawieniu świateł, ruchu kamery, technice zdjęciowej
- operator – pod kierownictwem autora zdjęć własnoręcznie obsługuje kamerę
- focus puller – jest odpowiedzialny za prowadzenie ostrości obrazu
- oświetlacz – pod kierownictwem autora zdjęć zajmuje się oświetleniem planu
- operator dźwięku – na małym planie operator dźwięku i tyczkarz/mikrofoniarz to ta sama osoba
- skrypt i klaps – zapisuje numer sceny, ujęcia, dubla, dźwięku oraz uwagi zarówno w skrypcie jak i na klapsie, aby umożliwić pracę montażyście na późniejszym etapie
- dyżur planu – najczęściej człowiek od zadań specjalnych a jeśli nie ma zadań specjalnych to od wszystkiego, można nazywać go „runnerem” nie powinien się obrazić
- scenograf/kostiumograf – w naszym przypadku jedna i ta sama osoba, zajmuje się scenografią i kostiumami
- make-up – jeśli ktoś się “świeci” w kamerze to do tej osoby
- hair artist – stylista fryzur
- podglądy – odtwarzanie ujęć na bazie oryginału potrzebuje dodatkowej pary oczu, naprawdę łatwo coś przegapić 😉 dlatego do reżysera oraz II reżysera dochodzi osoba, która patrzy na wszystko czego ta dwójka może nie zauważyć
- location manager – osoba odpowiedzialna za konkretną lokację a także co nam jest wolno tam poczynić, gdzie są bezpieczniki, wyjścia ewakuacyjne itd., zazwyczaj zarządca obiektu.
Kluczowe zadania przed okresem zdjęciowym
Nadchodzi więc teraz moment, aby ekipa zebrała się i porozmawiała o szczegółach realizacji. Należy sobie tutaj odpowiedzieć na kilka pytań:
a) Gdzie odbędą się zdjęcia? (lokacje)
b) Jaka będzie obsada aktorska, epizodyści i statyści?
c) Jak wygląda storyboard?
d) W jakich terminach dostępni są wszyscy zaangażowani w projekt? Na tej podstawie ustalenie jaka będzie data realizacji, stworzenie planu pracy, planu transportu.
e) Jakiego sprzętu potrzebujemy na planie?
Kolejny raz podkreślamy, że przy dużych produkcjach za praktycznie każdą rzecz odpowiedzialna jest inna osoba. W naszym przypadku możemy założyć, że cały proces preprodukcji załatwia kierownik produkcji. Tak więc:
a) po analizie fragmentu video przez reżysera, scenografa i autora zdjęć, kierownik produkcji wie, że musi znaleźć 3 lokacje:
- Coś na kształt banku, mennicy
- Laboratorium/pracownia komputerowa
- Graciarnia/strych
W takim przypadku sposobów na znalezienie lokacji przypominających pierwowzór jest kilka:
- Uruchamiamy własne kontakty i ogłaszamy się na facebookowych grupach.
- Korzystamy z naszej pamięci i a nóż byliśmy w takim miejscu kiedyś.
- Rozmawiamy z agencją/firmą, która zajmuje się lokacjami jak również kierujemy się do Krakow Film Commission (jeśli oczywiście kręcimy w Małopolsce 😉 Praktycznie każde województwo ma taką organizację) ich strona
Po ustaleniu czy na znalezionej lokacji możemy działać, jedziemy zrobić dokumentację zdjęciową i rozplanować zdjęcia.
W naszym przypadku rolę mennicy zagrały przestrzenie Galerii Politechniki Krakowskiej a do znalezienia lokacji użyliśmy sposobu “z pamięci” 😉 Warto dodać, że przestrzeń muzeum to były areszt koszarów austriackich.
Z pomocą dotyczącą laboratorium przyszło Centrum Dydaktyczno-Kongresowe Wydziału Lekarskiego UJ.
Podczas pierwszych odwiedzin w Muzeum PK okazało się, że strych może zagrać jedno z tamtejszych pomieszczeń.
Dlaczego trzeba zrobić dokumentację (czyli “ofotografować” lokację) i zdjęcia próbne?
Jeśli nawet na pierwszy rzut oka wydaje nam się, że dana lokacja jest idealna to może to okazać się pułapką. Zbyt mało miejsca na pracę kamery, duża ilość rzeczy, których nawet na potrzeby zdjęć usunąć się nie da oraz fakt, iż lokację trzeba pozostawić taką jaką zastaliśmy. Po całym dniu lub często kilku dniach nagrań nie będziemy pamiętać gdzie co wisiało czy stało. Wtedy z pomocą przychodzi właśnie dokumentacja. Dodatkowo zarówno dokumentacja jak i fizyczne pojawienie się na lokacji przed zdjęciami jest niezbędne, aby zaplanować takie rzeczy jak: stanowisko reżyserskie, stanowisko make-up, garderoba, miejsce na sprzęt. Jeżeli tych rzeczy nie ustalimy wcześniej to wkradnie się nam chaos, którego bardzo nie chcemy 🙂
Dodatkowo taka dokumentacja służy również scenografom, aktorom i jeszcze kilku innym osobom do tego, aby należycie przygotować się do powierzonych im zadań.
b) Teraz należałoby zająć się obsadą aktorską. W kwestii statystów nie było problemu ponieważ z pomocą przyszła organizacja, dla której projekt realizowaliśmy a konkretniej ich wolontariusze – lekarze oraz studenci kierunków medycznych.
Jeśli chodzi o główne postaci sprawa była oczywiście bardziej skomplikowana. Sposobów na znalezienie aktorów mamy dwa:
- Znajomi (w przypadku projektów realizowanych w określonym czasie oraz, w których oczekuje się od nas zamierzonych efektów, wariant niepolecany.
Dlaczego? Osoby niedoświadczone bardzo często powodują opóźnienia na planie ponieważ w grę wchodzi stres przed kamerą. Pomysłu nie negujemy ale warto się zastanowić 😉) - Aktorzy (możemy ich szukać za pomocą agencji castingowych lub samemu na facebookowych grupach). My korzystamy z usług Agencji TMT Art. Niezależnie od wyboru powinniśmy przeprowadzić wcześniej casting, na którym reżyser sprawdzi umiejętności aktorskie i spośród kandydatów wybierze obsadę.
O procesie castingowym opowiemy w innym poście naszego bloga.
W naszym przypadku padło na dwie aktorki serialu 19+ TVN : Gabriela Bukowska jako Nairobi oraz Weronika Witek jako Tokio.
c) Autor zdjęć w porozumieniu z reżyserem tworzy storyboard. Co to jest i dlaczego jest ważne?
To nic innego jak lista wszystkich ujęć, które musimy zrealizować. W naszym przypadku storyboard wyglądał tak:
Jak widzimy, podzieliliśmy oczywiście film na sceny i ujęcia. Nie ma jasnej zero-jedynkowej definicji podziału na sceny i ujęcia ale najczęściej scena zmienia się w momencie zmiany lokacji, fabularnego dnia/nocy etc. Scena skonstruowana jest z ujęć czyli różnych ustawień kamery do pociągnięcia danej sceny w czasie. Teraz należy tylko w odpowiedni sposób rozplanować kiedy kręcimy dane ujęcia, jaka jest ich kolejność nagrywania oraz kto do danego ujęcia jest potrzebny. Do tego posłuży nam plan pracy. Z uwagi jednak na jego bardzo ważną rolę, opiszemy go w innym poście. Krótko mówiąc poświęcimy mu więcej niż kilka zdań.
d) Tak więc nasz plan pracy, plan transportu oraz tworzenie siatki dyspozycyjności tutaj (link niebawem)
e) Zapotrzebowanie sprzętowe, lista sprzętu oraz dodatkowa kolumna z techniką zdjęciową w głównej części planu pracy.
Po storyboardzie oraz dokumentacji oraz czasem zdjęciach próbnych składane jest zapotrzebowanie sprzętowe. Nie trzeba brać całego sprzętu, który się ma na stanie, na plan. Są to dodatkowe kilogramy i elementy, które trzeba gdzieś podczas nagrania dodatkowo składować. Dlatego sporządza się listę sprzętu do zabrania “na” oraz “z” lokacji. Dzięki temu mamy pewność, że niczego nie zostawimy!
Jeśli były realizowane zdjęcia próbne to bardzo często do głównej części planu pracy trafia kolumna z techniką realizacyjną.
Przykład: Jazda kamerowa, Ogniskowa 25/35 mm.
Przy dużej liczbie ujęć przyspiesza to działania ekipy realizacyjnej. O tym również przeczytacie w poście „plan pracy”.
Dzięki temu poradnikowi oraz zagłębieniu się w nasze inne posty związane z etapem przygotowawczym mamy nadzieję, że na samym planie nic Was nie zaskoczy.
A co Was czeka?
- Okres zdjęciowy. To również w następnym artykule. Jest tego za dużo.
- Montaż, kolor korekcja, udźwiękowienie czyli postprodukcja.
Poszczególne etapy okresu zdjęciowego oraz postprodukcji również będą dostępne na bazie projektu „Dom z papieru – korona z głowy” w następnych artykułach. Jednakże, aby troszkę Was zachęcić do ich przeczytania zostawiamy finalny efekt projektu, a także split (podział) ekranu oryginał vs. nasza realizacja.
Podzielony ekran
Mamy nadzieję, że lektura się podobała! Do następnego!
W odpowiedzi na “Produkcja filmu dla początkujących”
Pouczająca lektura! Doceniam szczegółowość i dokładność. Szkoda tylko, że niektóre fragmenty są zbyt techniczne dla laików. Mimo to, świetne źródło wiedzy!